Vijf overwegingen waarom zending offers vraagt

Vorming voor elke dag

Bereidheid

De geschiedenis van zending kent een spoor van grote offers. In de eeuwen die achterliggen gingen velen op weg om vanuit Europa in andere delen van de wereld het evangelie te verkondigen. Honderden zendelingen stierven ver van huis, onder erbarmelijke omstandigheden. Zij legden hun leven op het altaar, omwille van het evangelie. De weg van het evangelie is die van het stervende tarwegraan, dat vrucht brengt. In het voetspoor van de Meester.

In onze eeuw van beheersing, maakbaarheid en planmatigheid, lopen we het gevaar dat zending een bedrijfsmatig karakter krijgt. Je steekt er een bepaalde effort in, vervolgens verwacht je een zeker rendement. Gaat dat laatste niet op, dan concluderen we dat het een bodemloze put is. Met als gevolg dat we vertrouwen verliezen. De geschiedenis leert echter dat de doorwerking van het Evangelie soms pas zichtbaar wordt na jaren van ploegen op rotsen. Moed en trouw zijn belangrijke waarden in het zendingswerk, evenals het wandelen op ongebaande wegen.

Schat te delen

Zendingswerk gebeurt ver weg en veelal buiten beeld. We krijgen er hooguit fragmentarische beelden van mee. Geregeld doet de gedachte op dat zendingswerk wellicht minder nodig is dan een eeuw geleden. Vooralsnog zijn echter ruim 6000 volken nog onbereikt door het Evangelie. Met name in het 10/40 venster, van Afrika richting Azië. Terwijl op diverse continenten duizenden nauwelijks geschoolde voorgangers geestelijk openliggen voor dwalingen, vanwege een onhelder zicht op de Bijbelse kernen. Theologisch onderwijs is broodnodig. In de grote steden, maar ook op het platteland. Daar ligt een roeping, die een kostprijs in zich draagt. Ik denk aan de gepijnigde blik van mijn broeder in India. Zijn leven loopt permanent gevaar, is dat een te overzien risico? Ik meen van niet.

De grote zendingspionier William Carey (1761-1834) zei: ‘Verwacht grote dingen van God, onderneem grote dingen voor God’. In de periode dat ik diende in het bestuur van een wereldwijd werkende zendingsorganisatie herinnerde de toenmalige voorzitter Gert Nieuwenhuis ons geregeld aan Careys’ woorden. Met name als er een ambitieuze begroting werd vastgesteld. Steeds weer leerden we dat de Heere voorziet. Enige tijd voordat Gert de aarde mocht verwisselen voor de hemel, appte hij mij: ‘Let your faith abide in Him, just like a mustard seed. And you will find His promise true, to meet your every need.’ Wie verder blikt dan wat voor ogen is, beseft dat de Heere Zelf instaat voor Zijn werk. Het is missio Deï, zending van God. Wie ziet op de golven, zakt weg. Richt de blik op de Meester.

Kerkelijke taak

De opdracht tot zending ligt primair niet bij zelfstandige organisaties, maar bij de kerk. ‘In de lijn der Schrift is het volstrekt duidelijk, dat het de Kerk is, het lichaam van Christus, die het orgaan vormt, waardoor en waarin de verheerlijkte Christus zijn grote verlossingswerk aan de wereld openbaren wil.’ (dr. J.H. Bavinck)

Dr. A.J. Köstenberger onderstreept dit aan de hand van de Schrift: ‘Door de Handelingen gaat het Woord van God, waarvan de inhoud het Koninkrijk van God en de verlossing door God is.’ Dit heeft verband met het doel, de wil, het plan van God. Het winnen van gelovigen is daarbij niet de enige taak, men dient tevens gemeenten te vormen. Zodat ze als gezamenlijk lichaam staande blijven te midden van vervolging en gaande blijven in de missie van de verhoogde Heere Jezus Christus. Volgens Köstenberger moet zending verstaan worden in het eschatologische perspectief van elke natie, stam, persoon en taal, die straks voor de troon van God en het Lam staan. Met name Johannes laat volgens Köstenberger zien dat de kerk een ‘gemeente onder orders’ is. Zij heeft geen functie naast Jezus, is er evenmin ter vervanging van Hem, maar leeft met een opdracht. Zij dient zondaren het evangelie te verkondigen, wereldwijd.

Vijf overwegingen

Als richtinggevende markeringen voor zendingswerk in de toekomst deel ik vijf punten ter overweging. Deze zijn niet kader stellend, er is zoveel meer te zeggen. Zie het als een handdruk onderweg, met aan elke vinger een overweging:

1. De kerk zendt uit: Het is de primaire taak van de kerk om zendelingen uit te zenden. Samenwerking met partnerorganisaties is belangrijk en nodig, maar ontslaat de kerk niet van haar roeping.
2. Zendingswerk betekent samenwerken: Een zendeling begeeft zich in de 21ste eeuw nauwelijks op onbetreden paden, hoewel tegelijkertijd miljoenen onbereikt zijn. Contextualiseren en samenwerking ter plaatse is dus nodig, met lokale contacten en broeders uit de wereldkerk. Om daar werkelijk zicht op te krijgen, moet je leven en participeren in de plaatselijke en regionale verbanden in het te bearbeiden gebied. Zendingswerk betreft geen hulpkonvooi dat voorbijtrekt en de lading dropt, het raakt aan samen optrekken over een langere periode. Om zo samen leerling te zijn van de Schrift, in navolging van de Meester. Dit vraagt overtuigd zijn door de waarheid en tegelijkertijd een blijvende leerling gestalte.
3. De zendende kerk toont zich in een dienstbare gestalte: De apostelen trokken na verloop van tijd verder. Waar de gemeente als gevolg van zendingswerk gestalte krijgt, zal zij daar op de langere termijn zelfstandig vorm en kleur aan geven. Waarbij we in de Bijbel zien dat financiële lijnen soms over een langere periode voortduren en verschillende vloeirichtingen kennen. Denk aan de hulp van de Korinthiërs aan de verarmde gemeente van Jeruzalem, eens de zendende kerk. De dienende gestalte van de kerk is getekend in gezamenlijk kruisdragen en elkaar dienen met wasbekken en handdoek. Zoals Jezus’ de voeten van Zijn discipelen reinigde, geknield aan hun voeten.
4. Theologische toerusting is blijvend nodig: We treffen onszelf aan als onderdeel van een wereldkerk die op tal van manieren is aangetast door diepingrijpende dwalingen. Van welvaartsevangelie tot kwijnend Schriftgezag en zoveel meer. Op dit punt hebben we als kerk een rijke schat om uit te delen. Een helder Schriftverstaan komt elke kerkelijke cultuur op aarde ten goede, waar zij corrigerend werkt ten opzichte van opkomende of heersende dwalingen. Theologische toerusting aan voorgangers op diverse continenten is blijvend nodig. Dit kan door als docent te participeren bij een Bijbelschool in bepaald gebied, zodat van binnenuit hervorming plaatsvindt. Dit kan evenzeer door via een hybride samenwerking, in een combinatie van digitale toerusting en geregeld ter plaatse samen optrekken, van elkaar te leren. Het ontwikkelen en delen van (digitale) content werkt daarbij ondersteunend.
5. Het brengen van offers is onlosmakelijk verbonden aan zendingswerk: De gedachte dat er zoiets bestaat als risico-arm zendingswerk betreft een tegenstelling in zichzelf. De geschiedenis toont talloze initiatieven die anders uitwerkten dan bedoeld en soms levens kosten, maar desondanks in een lange blik over de eeuwen toch zegenrijk waren. Wie niet bereid is om op het water te stappen, gaat het wonder van je gedragen weten uit de weg. Evenals de les van het wegzinken en de reddende hand van de Meester.