Evrim Ağacı Podcastleri

Yer çekimi, Dünya üzerindeki cisimlerin yere, yani Dünya'ya doğru düşme eğilimine verilen isimdir. Kütle çekimi (veya kısaca "kütleçekim") ise, uzay içindeki iki cismin birbirine doğru hareket etmeye meyilli olmasını ifade etmekte kullandığımız bir doğa yasasıdır. Yer çekimi, kütleçekim yasasının Dünya… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden deste…

NASA, uzaylıların gerçek olduğunu itiraf veya kabul etmedi. Tam tersine, aslen "tanımlanamayan uçan cisim" anlamına gelen "UFO" sözcüğü popüler kültürde uzaylılarla eş anlamlı hale geldiği için, bu tür konulardan bahsederken uzaylılar akla gelmesin diye "UAP", yani "tanımlanamayan anormal fenomen" tanımını… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden d…

Yapay zeka araştırmaları ve yapay zeka felsefesinde yapay zeka hizalama problemi veya yapay zeka kontrol problemi olarak bilinen problem, yaratıcıları olan insanlara zarar vermekten ziyade onlara yardım edecek yapay zeka sistemlerinin nasıl inşa edilebileceğini inceleyen bir araştırma programıdır. Bir… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek…

Örgü tekniği, öğrenim sürecini kolaylaştırmak amacıyla farklı konu veya pratik yapma yöntemlerini karıştırmayı içeren bir öğrenme tekniğidir. Örneğin bir öğrenci, sınavlarına çalışırken örgü tekniğine başvurursa, teknik dahilinde her bir soru tipine ayrı ayrı çalışmak yerine tüm soru tiplerini birbirine… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden dest…

Bu soru, binlerce yıldır filozofları ve bilim insanlarını zorlayan sorulardan birisidir: Özgür irade bir illüzyon mu?2014 yılında yapılan bir araştırma, beynimizdeki kaotik elektrik aktivitesinin "arkaplan gürültüsü" adı verilen sinyalleri içerisine gömülmüş bazı sinyallerin özgür iradeye neden olduğuna… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden dest…

Düş çalışması (İng: "dreamwork" veya "dream-work"), 1899 yılında Sigmund Freud tarafından psikoterapi çevresine sunulan bir kavramdır. Freud, bir hastanın zihinsel yapısını anlamak için rüyalarından faydalanarak anlam üretilebileceği fikrini ortaya attı. Freud’un bu konuda ortaya attığı fikirler başlangıçta… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden …

Yeni bir konuyu öğrenmek; birçok bilgi parçacığının, kavramın, konu başlıklarının ve bunlar arasındaki bağlantıların anlaşılmasını gerektirir. Bu amaca yönelik olarak birçok insan, konuyla ilk muhatap olduğunda not almayı tercih eder. Her ne kadar not almak oldukça yaygın bir pratik olsa da farklı durumlarda… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden…

Son yıllarda iş piyasasında birçok yeni kavramla karşılaşıyoruz. Bunların arasına "sessiz işten çıkarma" ve "sessiz istifa"dan sonra şimdi de sessiz kısıtlama ekleniyor. Sessiz kısıtlamanın neden ve sonuçlarını incelemeden önce gelin bu kavramları kısaca bir açıklayalım.Geçen yıllarda gündeme gelen… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek ol…

Niktofobi, kişinin karanlıktan aşırı bir şekilde korkmasına neden olan bir spesifik fobi türüdür. "Ligofobi" veya "skotofobi" olarak da bilinir. Hemen herkes bazı durumlarda karanlıktan korkabilir; ancak niktofobi, bu tarz geçici ve normal korkuların çok ötesinde ve karmaşık bir olgudur: Niktofobi sahibi… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden des…

İçe atım (İng: "Introjection"), kişinin başkalarının düşünce veya beklentilerini kabul edip bunları kişiliğinin bir parçası haline getirmesi durumudur. Sigmund Freud tarafından öne sürülen baş etme mekanizmalarından biridir. Ayrıca, psikolojide başka bir kavram olan yansıtmanın tersi olduğu kabul edilir.Genellikle… Bize evrimagaci.org/destekol adre…

Balık ile yoğurdun bir arada tüketilmesinin zehirlenme ile hiçbir alakası yoktur. Birçok restoranda balıkla birlikte süt ve süt ürünleri (özellikle de yoğurt) aynı menü ürünü içinde, bir arada sunulmaktadır. Balık halihazırda bozuk olmadığı sürece, halihazırda küflenmemiş bir yoğurtla sorunsuz bir şekilde… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden de…

Yapay zeka üzerine kurulu teknolojiler insan hayatını kökten değiştirmektedir. Bu makineler günlük hayatımızla gitgide bütünleştikçe, onların vereceği kararlar da sadece faydacı olmanın ötesine geçip ahlaki bir hâl alacaktır. Kaçınılmaz bir kaza ile karşı karşıya kaldığında, sürücüsüz bir araba yolcuları… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden des…

Birkaç yüz yıl yaşayabilen tek bir karga türü dahi yoktur. Hatta kargalar, insan ömrünün yarısı kadar bile uzun yaşayamazlar. Bilinen onlarca karga (Corvus cinsi hayvanlar) türünün ve kuzgunların (Corvus corax türü karga) hemen hepsinin vahşi yaşamdaki ömürleri en fazla 15-20 senedir. Bazılarının… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek olab…

Aşılar neden vazgeçilmez öneme sahiptir, biliyor musunuz? Yukarıdaki ve aşağıdaki iki fotoğraf nedeniyle... Burada gördüğünüz, çiçek hastalığı nedeniyle, sadece 20. yüzyıl içerisinde hayatını kaybetmiş ortalama bir tahminle 300 milyon, muhtemelen 500 milyon insandan sadece 2 tanesi... Hastalık,… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek olabil…

Çerçeveleme etkisi (İng: "Framing Effect"), bireyin kararlarının bilginin kendisinden ziyade, bilginin sunulma şeklinden etkilendiğini ifade eden bilişsel bir ön yargıdır. Buna göre aynı bilgiler, hangi özelliklerin vurgulandığına bağlı olarak kişinin kararları üzerinde etkili olabilir. Genellikle bilgi,… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden des…

Yetkinliğin dört aşaması modeli, insanların bir beceriyi edinirken nasıl daha yetkin hale geldiklerini açıklayan bir psikoloji modelidir. Bu modele göre insanlar bir beceri edinirken bilinçsiz yetersizlik, bilinçli yetersizlik, bilinçli yeterlilik ve bilinçsiz yeterlilik olmak üzere dört aşamalı bir… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek o…

Protege etkisi (veya "çırak etkisi"), bir bilgiyi öğretmenin, öğretme taklidi yapmanın veya diğerlerine öğretmeye hazırlanmanın bu bilginin kavranmasına yardımcı olduğunu öne sürer. Örneğin bir öğrenci, sınıf arkadaşlarını sınavda çıkacak konulara hazırladığında çırak etkisinden faydalanabilir ve ders… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek…

Yansıtıcı Düşünme (İng: Reflective Practice), kendinizi geliştirmek için deneyim ve eylemlerinizi aktif olarak analiz etmek demektir. Örneğin bir atlet, bir antrenmanda yaptığı hataları gözden geçirip tekrarını önlemek için çözümler bularak, yansıtıcı düşünme yapabilir. Yansıtıcı Düşünme, birçok durumda… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden dest…

Hepimizin daha önce duyduğu "ilk yardım" terimi genelde "Fiziksel İlk Yardım"dan bahsederken kullanılır. Ancak travmatik olaylar yaşayan insanlar, aynı zamanda "Psikolojik İlk Yardım"a da ihtiyaç duyabilir. Fiziksel İlk Yardım, bedensel bir yaralanmadan kaynaklanan fiziksel rahatsızlığı azaltmak için… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek …

Önemsizlik kanunu olarak da bilinen bikeshedding, insanların küçük sorunları ele almak için görece büyük bir zaman, enerji ve diğer kaynakları harcadığı fenomenleri ifade eder.Örneğin bikeshedding eyleminde bulunan bir şirket, küçük bir bisiklet kulübesinin (İng: "bikeshed") inşasını tartışmaya, ileri… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek…

İsrail'deki hapishanelerde cezalarını çeken 3 adam, bir yargıç, bir kriminolog ve bir sosyal hizmetler görevlisinden oluşan şartlı tahliye kurulunun önüne çıktı. Üç mahkum da cezalarının en az üçte ikisini tamamlamıştı; ancak şartlı tahliye kurulu, bu mahkumlardan sadece bir tanesini serbest bıraktı.… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek …

Sosyal etki; bir bireyin tutum, inanç veya davranışlarının bir başkalarının varlığı, davranışları veya görüşleriyle değiştirildiği süreçtir. Bu değişikliklerin her zaman kasıtlı olarak amaçlanmayabilir. Benzer şekilde, davranışlarında veya görüşlerinde değişiklik olan kişinin de bu süreçten haber olması… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden dest…

İlk kez İsveçli bir psikolog tarafından ileri sürülen ve daha sonra Malcolm Gladwell'in Outliers başlıklı kitabıyla meşhur olan "10.000 saat kuralı", olağanüstü bir hünerin geliştirilebilmesi için en az 10.000 saat pratik yapmak gerektirdiğini söyleyen bir kuraldır. Gladwell'in meşhur ettiği bu kural,… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek…

Bu makalede klavyede nasıl daha hızlı, sağlıklı ve rahat bir şekilde yazı yazabileceğinize yönelik, yazı yazma tekniğinizi nasıl iyileştirebileceğinizden çalışma alanınızı nasıl tasarlamanız gerektiğine, klavye tasarımınızı değiştirmenin faydalarına kadar birçok kapsamda ipucu bulunmaktadır.Hızlı yazı… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek…

Oyun teorisinin temel ilkelerinden birisi, "ileriye bakmamız ve geriye doğru akıl yürütmemiz" önerisinde bulunan ilkedir.Bu, temel bağlamda bir hamle yapmadan önce sizin ve rakiplerinizin yapabileceği bütün hamleleri bu hamlelerin yol açabileceği sonuçlarla beraber düşünmeniz gerektiği anlamına gelir.… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden destek…

Yeni bir dil öğrenirken o dile olabildiğince fazla maruz kalmak önemlidir. Bunu sağlamanın en iyi yollarından biri, öğrenmek istediğiniz dilde film ya da diziler izlemektir. Yabancı bir dildeki bir videoyu izlerken altyazı olması, olmamasından genellikle daha iyidir.[1] Ancak bu noktada aklımıza şu… Seslendiren: İrem Öznur Kılıç Bize evrimagaci.org…

Mise en Place ("miğ-zon-pılas" şeklinde okunur), "yerine koymak" anlamına gelen ve üzerinde çalışmaya başlamadan önce bir görev için planlamamız ve hazırlanmamız gerektiğini ifade eden Fransız mutfak terimidir. Mise en Place genellikle mutfak için kullanılır, pişirmeye başlamadan önce ihtiyacımız olan… Seslendiren: İrem Öznur Kılıç Bize evrimagaci.…

İnsanlar çoğu zaman, yapabilecekleri doğru şeyi yapmaktan çok, haklı olduklarını kanıtlamaya ya da bir şeyi yapmaya hakları olduğu için yapmaya daha çok önem verirler. Örneğin, herhangi bir yararı olmamasına ve yalnızca partnerini kışkırtmasına rağmen, birinin bir tartışma sırasında partnerinin yaptığı… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.org…

Ağlama; duygusal durumlar, acı ya da çeşitli fiziksel uyarılma durumlarına yanıt olarak gözlerden salgılanan ve genellikle gözyaşı kanalı yoluyla yüzün alt kısmına akan sıvı salgılama işlemidir. Ağlamayla ilişkili duyguların başında üzüntü, kızgınlık ve mutluluk gelmektedir. Şiddetine ve bazı diğer… Seslendiren: Altay Kenger Bize evrimagaci.org/des…

Anaerkilliğin 2 farklı tanımı vardır. Bu iki tanımdan hangisini kabul ettiğimize bağlı olarak anaerkil olarak tanımlanabilecek bir toplumun var olup olmadığı sorusuna vereceğimiz cevap da değişir. Ayrıca anaerkillikten bahsederken bu konuyla ilgili anasoyluluk kavramının da tanımını bilmekte fayda vardır.… Seslendiren: Altay Kenger Bize evrimagaci.…

Son teslim tarihi, bir şeyin bitmesi gereken son zaman dilimini ifade eder. Son teslim tarihleri, bireyler ve şirketler gibi çeşitli tüzel kişiler, okul ve iş yeri gibi çeşitli alanlarda karşımıza çıkmaktadır. Teslim tarihleri çeşitli şekillerde faydalı olabilir, bu nedenle bunların nasıl etkili bir… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.org/de…

İster bir üniversite dersi için çalışıyor olun, ister yeni bir dil pratiği yapıyor olun veya en sevdiğiniz sporda gelişmeye çalışıyor olun, öğrenme sürecinizin ne kadar başarılı olacağını belirleyen üç faktör vardır. Bu faktörler; Bu makalede, bu faktörlerin her birinin öğrenmenizde oynadığı rol hakkında… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.o…

Oyun Teorisi alanında yapılan çalışmalar, sadece taraflar arasında rekabetin değil, uygun koşulların oluşması durumunda işbirliğinin de faydalı bir strateji olabildiğini göstermiştir. Bu işbirliği, tek seferlik oyunlarda gerçekleşebileceği gibi, tekrarlanan oyunlarda da ortaya çıkabilir.Ancak oyunculardan… Bize evrimagaci.org/destekol adresinden de…

Şempanzeler, orangutanlar ve kapuçin maymunları gibi çok geniş bir kuyruklu ve kuyruksuz maymun (veya kısaca "maymun" veya simiyen) grubunun alet olarak taş kullandığı bilinmektedir. Hatta şempanzelerin taş alet kullanımına yönelik bulgular 3000 yıllık bir tarihe sahiptir.Maymunların "Taş Devri'ne girdiği"… Seslendiren: Funda Başak Bize evrimagaci.…

Arkadaşlarınızla en sevdiğiniz dizi veya kitap hakkında konuşurken nasıl oluyor da birbirinizin sözünü kesmeden sohbet edebiliyorsunuz hiç düşündünüz mü? Kısacık bir karşılaşmada bile onca bilgiyi, duyguyu ve düşünceyi birbirinize kesintiye uğramadan aktarabilmenize olanak sağlayan gizli kahramanı merak… Seslendiren: İrem Öznur Kılıç Bize evrimagac…

Aşırı düşünme (İng: "overthinking"), genellikle geçmiş ya da gelecekle ilgili herhangi bir konu hakkında gereğinden fazla ve uzun süreli düşünmektir. Aşırı düşünme sorunundan muzdarip bireyler, geceleri kafasının içindeki sesleri ve düşünceleri susturamazlar, uykuya kolay dalamazlar, daha önce verdikleri… Seslendiren: İrem Öznur Kılıç Bize evrimaga…

Mizah etkisi, insanların güldürücü olduğunu düşündükleri bilgilerin daha akılda kalıcı olmasına neden olan bilişsel bir eğilimdir. Genel olarak mizahın ilgiyi ve enerjiyi arttırması gibi çok çeşitli faydalar sunmasının yanında, mizah etkisinin de birçok faydası olabilir. Örneğin, öğrenciler yeni bir… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.org/de…

Zihin gezinmesi (İng: "mind wandering"), dikkatin genellikle dış dünya ile ilişkili olan bir dizi düşünceden, bireyin kendi ürettiği içeriğe doğru yer değiştirmesini anlatmak için kullanılan terimdir. Zihin gezinmesi sırasında ortaya çıkan düşünceler, genellikle dış dünyadaki uyaranlar ya da yapılmakta… Seslendiren: Altay Kenger Bize evrimagaci.org…

Tarih boyunca hikayeler anlatan yani hikayenin yaratıcısı konumunda olan insan, bir yerden sonra anlattığı hikayelere esir olmuş ve yaratılan konumuna gelmiştir - ya da o konuma düşmüştür. Her ne kadar biz bu hikayelerin bazılarını mitoloji olarak adlandırsak ve gerçeklikten uzak olduğuna emin olsak… Seslendiren: Altay Kenger Bize evrimagaci.org/de…

Dalgınlık Bozukluğu olarak da bilinen uyum bozucu dalgınlık (İng: "maladaptive daydreaming"), kişiyi günlük yaşamından; akademik, kişiler-arası veya mesleki fonksiyonlarından alıkoyan aşırı hayal kurma davranışı içeren bir durumdur.[1] Çoğu zaman, gerçek hayatta yaşanan bazı olayların (sohbet konularının,… Seslendiren: İrem Öznur Kılıç Bize evrimag…

Kendinizi son dakikada projeleri tamamlıyorken mi buluyorsunuz? Bir göreve harcadığınız zamanı göz önünde bulundurarak daha başarılı olmayı hiç dilediniz mi? Yoksa hayatta yaptığınız işlerden daha iyi sonuçlar almak mı istiyorsunuz?COVID-19 pandemisiyle birlikte çoğumuz evde çalışmaya başladık. Birçoğumuz… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.…

Evrim bir doğa yasasıdır. Bizim onu anlamamızdan bağımsız olarak vardır, işler ve canlıları değiştirir. Biz onu incelesek de, incelemesek de evrim var olmayı sürdürecektir. Dolayısıyla buna "evrim yasası", "evrim kanunu", "evrim ilkesi" ya da "evrim olgusu" denebilir. Ancak bu tür terimlerle uğraşmamak… Seslendiren: Eren Sunay Bize evrimagaci.org/d…

Evrim, biyolojinin omurgasıdır. Dünya çapında biyolojiye giriş derslerinin ana ders kitabı konumunda olan Campbell'ın Biyoloji ders kitabı, evrimin biyolojinin "ana teması" olduğunu söyler. Bu, kesinlikle doğrudur! Bu yüzden, yaşamı ve onun bilimini (biyolojiyi) içeren veya ilgilendiren her alanda evrimin… Seslendiren: Eren Sunay Bize evrimagaci.or…

Evet. Ve hayır. Nasıl sorduğunuza göre değişir.Günlük dilde teori, bir “önsezi” veya “tahmin” anlamına gelebilir. Bilim insanları için teori, iyi desteklenmiş bir açıklama anlamına gelir. Bilimsel teoriler ve bilimsel kanunlar sıkça karıştırılır. Teoriler, bir şeyin “neden” ve “nasıl” olduğunu açıklar.… Seslendiren: Eren Sunay Bize evrimagaci.org/d…

Uyku, her zaman yaratıcılık ve ilham için bir anahtar olmayabilir özellikle çok fazla ya da olması gerekenden çok az uyuduğunuzda. Ama yeni yapılan bir araştırma, uykunun yaratıcılığı artırabildiği çok ilginç bir uyku tekniği olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, sürrealist sanatçı Salvador Dali ve ünlü… Seslendiren: İrem Öznur Kılıç Bize evrimagaci…

Psikolojik yansıtma, (İng: "psychological projection"), kişinin genellikle kendisiyle ilgili olumsuz ve kabul edilemez duygularını, dürtülerini veya özelliklerini başka bir kişiye, canlıya, nesneye veya gruba aktarmasını içeren bir savunma mekanizmasıdır. "Psikanalizin kurucusu" olarak anılan Sigmund… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.org/d…

2007'de, Berlin'deki Bernstein Hesaplamalı Nörobilim Merkezi'nde sinirbilimci olan Haynes, insanları bir ekranda rastgele harflerin art arda yanıp söndüğü bir beyin tarayıcısına yerleştirdi. Bu deney, John-Dylan Haynes'in hayata bakış açısını değiştirmesine sebep oldu. Karar verdiklerini hissettikleri… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.org/…

Bellek, uzun süredir birçok psikoloğun, psikiyatristin, fizyoloğun ilgi alanı olmuştur. Yaptığımız her şeyde etkisi olan bu kavram yıllarca farklı yönleriyle ele alınmış, işleyişi hakkında farklı modeller ortaya atılmıştır. Teknolojinin bu kadar ilerlemediği dönemlerde bilginin en büyük yol göstericisi… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.org…

İnsanlar neden yaptıkları bazı şeyleri hep aynı şekilde tekrar ederler, hiç merak ettiniz mi? Özellikle de biyolojik bir ihtiyaç tarafından güdülendiğimizde neden hep belirli bir şekilde hareket ederiz? Bu davranışları tekrar etmemizde bizi motive eden şey nedir?Örneğin, odanızda oturup bilgisayarınızda… Seslendiren: İrem Öznur Kılıç Bize evrimagac…

Sigmund Freud'a göre insan kişiliği karmaşıktır ve birden fazla bileşene sahiptir. Freud, ünlü psikanalitik teorisinde kişiliğin id, ego ve süperego olarak bilinen üç unsurdan oluştuğunu belirtir. Bu unsurlar, karmaşık insan davranışları oluşturmak için birlikte çalışır.[1][2] Her bileşen, kişiliğe… Seslendiren: İbrahim Uzun Bize evrimagaci.org/des…