993. Norwid - estetyka i etyka. Część III / prof. Andrzej Fabianowski

Wszechnica.org.pl - Historia

Wykład prof. Andrzeja Fabianowskiego, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 8 maja 2020 [1h01]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/norwid-estetyka-i-etyka-czesc-iii/

Prof. Andrzej Fabianowski podczas wykładu opisuje, jak Norwid reagował nowoczesność. Prelegent analizuje w tym kontekście wiersz „Na śmierć ś.p. Jana Gajewskiego” oraz nowelę „Ad leones!”, podsuwając oryginalny pomysł, jak można interpretować utwór. Wykład odbył się w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas.

Prof. Andrzej Fabianowski w nagraniu wykładu analizuje, w jaki sposób Norwid w swojej twórczości reagował na nowoczesność. Wieszcz za życia obserwował postępującą mechanizację produkcji, rozrastanie się miast oraz wzrost fortun burżuazji przy jednoczesnym poszerzaniu się obszarów nędzy.

Na zgon ś.p. Jana Gajewskiego – jak interpretować śmierć bohatera?

Literaturoznawca podczas wystąpienia wskazuje, jak można interpretować dwa utwory. Pierwszy z nich to wiersz Na zgon ś.p. Jana Gajewskiego. Norwid opisuje w nim śmierć tytułowego bohatera, który ginie z ran po eksplozji kotła lokomotywy parowej w 1858 roku w Manchesterze. Gajewski był emigrantem politycznym, który uchodził z kraju do Francji po wydarzeniach wiosny ludów w 1848 roku. Nad Sekwaną ukończył studia inżynierskie. Wypadek, w następstwie którego poniósł śmierć, miał miejsce podczas podróży służbowej Anglii.

Gajewski nie ginie śmiercią bohaterską, lecz zwyczajną. Wraz nim śmierć ponoszą również robotnicy, synowie ucisku kapitalistycznego. Norwid śmierć w wyniku tragicznego wypadku jednak uwzniośla. Prelegent wskazuje, że śmierć bohatera lirycznego Na zgon ś.p. Jana Gajewskiego należy interpretować jako akt odkupienia wobec Boga za możliwość korzystania z wynalazków techniki.

Ad leones! Jak rozumieć woltę rzeźbiarza, którą opisał Norwid

Drugi analizowany podczas wykładu utwór to nowela Ad leones! Norwid opisuje w nim postać artysty, który od lat pracuje nad rzeźbą przedstawiającą mękę pary chrześcijan w Rzymie, którzy są rzuceni na pożarcie z lwom. Impulsem do ukończenia dzieła jest chęć kupienia go przez bogatego Amerykanina. Rzeźbiarz dokonuje jednak zmian w swoim dziele. Krzyż z rąk bohaterów zmienia w klucz, lwa w kufer, przy którym stawia narzędzia. Obraz męki za wiarę zamienia się w symbol kapitalizacji.

Ad leones! najczęściej odczytuje się jako krytykę wyprzedaży ideałów. Prof. Fabianowski podsuwa inny pomysł, jak interpretować utwór Norwida. Prelegent wskazuje, że bez impulsu w postaci pieniędzy od bogatego kupca dzieło nie zostałoby ukończone. W tym ujęciu dylemat malarza nie polegał na wyborze między chrześcijaństwem a kapitalizmem. Dylemat polegał na wyborze: kapitalizm albo nic. W opinii prof. Fabianowskiego piękno, które cechowało figury chrześcijan, zostaje udoskonalone w utworze przez kapitalizm.

Więcej, w tym odpowiedź na pytania słuchaczy, w nagraniu wykładu. Prof. Andrzej Fabianowski - jest literaturoznawcą i krytykiem literackim, specjalizuje się w historii idei oraz związkach między literaturą romantyczną a polityką, pracuje w Instytucie Literatury Polskiej UW Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/

https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/

https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia

https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka

https://wszechnica.org.pl/

#utwcc #norwid #kultura #etyka #estetyka #literatura #pisarz #twórczość