Karl Popper - Bilim Felsefesi, Tümevarım, Tümdengelim, Çürütülebilir (Yanlışlanabilir) Hipotezler

Var Olma Lüksü - V.O.L.

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Sir Karl Raimund Popper (28 Temmuz 1902 – 17 Eylül 1994), Yahudi kökenli Avusturyalı-İngiliz filozof, akademik ve sosyal yorumcu. 20. yüzyılın en etkili bilim filozoflarından biri olan Popper, ampirik tahrifat lehine bilimsel yöntemle ilgili klasik endüktivist görüşleri reddetmesi ile bilinir. Popper'e göre, ampirik bilimlerdeki bir teori asla ispatlanamaz, ancak yanlışlanabilir; yani belirleyici deneylerle incelenebilir (ve incelenmelidir). Popper, eleştirel rasyonalizmin yerini aldığı klasik meşrulaştırma bilgisine, "felsefe tarihindeki ilk gerekçesiz eleştiri eleştirisi" ne karşıydı. Politik söylemde, liberal demokrasinin güçlü savunması ve gelişen açık bir toplumu mümkün kıldığına inandığı sosyal eleştiri ilkeleri ile de bilinir. Politika felsefesi, sosyalizm/sosyal demokrasi, liberterlik/klasik liberalizm ve muhafazakarlık gibi büyük demokratik-politik ideolojilerin fikirler üzerinde çalıştı.

Bir bilim insanı bir hipotezi çürütürse —yani yanlış olduğunu gösterirse— o zaman bu, yeni bir bilgi parçasının ortaya çıkmasıyla sonuçlanır: Hipotezin yanlış olduğu bilgisi. İnsanlık, bir şeyler öğrendiğimiz için ilerler. Isıtıldığı zaman genişleyen pek çok gazı gözlemlemek, hipotezimiz konusunda belki bize bir parça güven verir ama bilgi vermeyecektir. Ne var ki bir karşı-örnek, bize gerçek anlamda bir şeyler öğretir. Popper için herhangi bir hipotezin temel özelliği, yanlışlanabilir olmak zorunda olmasıdır. Popper bu fikri, bilim ile "sözde-bilim" dediği şey arasındaki farkı açıklamak için kullanmıştır. Bilimsel bir hipotez, yanlış olduğu kanıtlanabilir olandır: Yanlış olabileceği gösterilebilen tahminler yapar. "Etrafımdaki görünmez, fark edilmez periler bana bu cümleyi yazdırıyor" dersem, o zaman bu ifademin yanlış olduğunu kanıtlayacak bir gözlem yapamazsınız. Periler görünmezse ve hiçbir iz bırakmıyorlarsa var oldukları iddiasının yanlış olduğunu göstermenin yolu yoktur. Bu yanlışlanabilir-olmayan bir ifadedir, dolayısıyla bilimsel bir ifade olmaktan çok uzaktır.

Tags: Yanlışlanabilirlik, tümdengelim ve açık toplum, Epistemoloji, bilim felsefesi, sosyal ve politik felsefe, zihin felsefesi, Bold hypothesis, Critical rationalism, Falsifiability, Criticism of dogmatic/naive falsificationism, Demarcation problem, Evolutionary trial and error view of the growth of knowledge, Propensity interpretation, Open society, Popper's three worlds, Modified essentialism, Criticism of justificationism, Axiomatization of probability, Popper's experiment, Philosophy of Science

Kaynak: "Nigel Warburton - Felsefenin Kısa Tarihi" (Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/amanov-shamsaddin/message