Tansu Açık, Mustafa Arslantunalı - Ana Tanrıça ile Anaerki Sorunu

Kıraathane

Antropoloji, arkeoloji ve dinler tarihine bakan bir konuşma. Klasik filolog ve eski Yunan kültürü uzmanı Tansu Açık, konuşmayla ilgili şu notu paylaşıyor:

"Bizde Türkiye’nin okumuş yazmışları arasında neredeyse kuşku götürmez kesin bir olgu katına yükselmiş birkaç görüşten birisi şu ana tanrıçanın anaerkinin varlığı üzerindedir. Kısaca ne öyle çağlar aşırı bir ana tanrıça ne de ataerkillikten önce gelen bir anaerkillik dönemi varolmamıştır, ama bunu göstermek gerek. Bize özgü yanları bir yana batı dünyasında da farklı zamanlarda farklı biçimlerde, farklı bağlamlarda bu görüşe rastlanır. Orada 19'uncu yüzyılın bir takım özgün görüşlerinden türemiştir, bizde birkaç kanıdan.

"Bu görüşler kabataslak iki cümleye indirgenebilir: Anadolu’nun Çatalhöyük’ten beri binlerce yıl yaşamış bir ana tanrıçası vardır, üstelik bu tapım buradan dünyaya yayılmıştır. En eski çağlarda anaerkil barışçı bir toplumsal düzen vardı, sonra savaşçı ataerkil düzen yerleşti. İşte bu önermelerin olanaklılık koşullarının kimilerini belirlemek gerekecek, özellikle 19'uncu yüzyıl sonundan başlayıp 20'nci yüzyılda etkili olmuş arkeoloji, antropoloji, dinler / mitolojiler araştırmalarının bazılarının altında yatan varsayımları anmak gerekecek, gerçi bunların bir çoğu sınaması yapılan bilinçli varsayımlardan ziyade düşüncemsi sayıltılardır."