PASTAVILLA'nın sunduğu bu bölümde sirkadyen ritmimizi konuşuyoruz. Biyolojimiz durmaksızın bize bir şeyler söylüyor. "Şu saatte uyu." "Haydi şimdi yemek ye." İçimizde farklı zaman dilimlerine uyarlanmış farklı saatler var. Bazıları aylık, bazıları yıllık, bazıları günlük döngülere sahip. En çok bilineni ise günlük olan, yani sirkadyen ritmimiz. Pek…

MediaMarkt’ın sunduğu bu bölümde Black Friday’in hikayesine bakıyoruz. https://www.mediamarkt.com.tr “Black Friday” ABD’de Şükran Günü’nün hemen ertesi gününde yaşanan alışveriş çılgınlığına verilen isim. Farklı ülkelerde farklı isimlerle kutlanıyor. Oldukça ilginç de bir hikayesi var. MediaMarkt bu özel günü “Rengarenk Şahane Kasım” sloganıyla kut…

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD) pandemi sonrası tüm dünyada patlama yapmış vaziyette. ABD ve İngiltere gibi ülkelerde tedavi olmak için yıllar süren bir sıra beklemek gerekiyor. İlaçlar ülkemizde olduğu gibi dünyanın geri kalanında da karaborsa. Peki neden? Sosyal medyanın bu patlamada nasıl bir rolü var? Bir araştırmaya göre ABD…

Bu bölümde menümüzde makarna var. 25 Ekim Dünya Makarna Günü'ydü. Size bu bölümde makarnanın tarihini anlatmak istiyorum. Makarna dünyanın farklı noktalarında benzer zamanlarda keşfedilmiş bir ürün ve belki de insanlık tarihinin en önemli gıdalarından biri. Ayrıca oldukça ilginç bir tarihi de var. Mesela İtalyanların milli yemeği ama domatesli maka…

Bir enerji kaynağı düşünün: Fosil yakıtlara ihtiyaç kalmasın. Temiz, çevre dostu olsun. Yenilenebilir olsun. Radyoaktif madde kalıntıları bırakmasın. Acaba böyle bir enerji kaynağı olsaydı dünya nasıl olurdu? Ortadoğu böyle olur muydu örneğin? Yahut körfez ülkelerinin sözü bu kadar dinlenir miydi? Biliyorum kulağa inanılmaz geliyor ama bilim insanl…

Bu bölümde bir konuğum var: Kendi yapay zeka girişimi Morfeu AI'ı kuran, GAIN platformunun eski CEO'su Sali İgbal Ferad. Çok uzun bir süredir arkadaşım olan Sali bu yıl San Francisco'da düzenlenen Yapay Zeka 2024 Konferansı'na (THE AI CONFERENCE 2024) katıldı. İstedim ki, orada gördüklerini, yapay zekanın geleceğine dair neler tartışıldığını sizler…

Başlığı abartılı bulmuş olabilirsiniz. Peki size bu dünyaya gelmiş geçmiş toplam 108 milyar insanın 52 milyarının sivrisinekler yüzünden öldüğünü söylesem? Yahut Latin Amerika'nın yerli halklarının sivrisineklerle bulaşan hastalıklar nedeniyle kelimenin tam anlamıyla "kırıma" uğradığını... Hatta bu kırım yüzünden beyaz adamın Afrika'dan köle ticare…

Yerin kilometrelerce altında milyonlarca yıl önce oluşmuş bir taş elmas. Nadir, nadir olduğu için de kıymetli. Yaklaşık 2500 yıldır insanlık bu parlak taş taçları, asaları, kolyeleri, yüzükleri süslesin diye birbirini öldürüyor. Sadece Afrika'da elmas yüzünden 4 milyondan fazla insanın öldüğü söyleniyor. Buyurun elmasın kanlı tarihine. Bu arada unu…

Yeni Haller Youtube'da! Dinlediğiniz bu bölümün video hali Yeni Haller'in Youtube sayfasında.Üstelik konuya dair çeşitli görseller ve videolar eşliğinde izleyebilirsiniz. Aşağıdaki link'ten Yeni Haller'in Youtube sayfasını ziyaret edebilir ve sonraki videoları kaçırmamak için abone olabilirsiniz. Hatta bir de videoları beğenip yorum yaparsanız Yeni…

Yeni Haller Youtube'da! Dinlediğiniz bu bölümün video hali Yeni Haller'in Youtube sayfasında.Üstelik Sabiha Rıfat Hanım'ın fotoğraflarıyla. Aşağıdaki link'ten Yeni Haller'in Youtube sayfasını ziyaret edebilir ve sonraki videoları kaçırmamak için abone olabilirsiniz. Yeni Haller Youtube Sayfası Halet Çambel bölümümüzü hatırlarsınız. Yaşamıyla, yaptı…

Size insanlık için küçük ama bizler için büyük bir haberim var: Yeni Haller artık Youtube'da! Aşağıdaki link'ten Youtube sayfamıza gidebiliyor ve bu podcast'in video halini izleyebiliyorsunuz. Yeni Haller Youtube Sayfası İlk bölümde Sokak Hayvanları Yasası'nı konuştuk. Tabii ki bölümlerin seslerini buraya yükleyeceğim ama Youtube'da Canlı Yayın, Ak…

Neden öpüşüyoruz? Ne zamandır öpüşüyoruz? Sadece biz mi? Bonobolar ve şempanzeler de öpüşüyor. Peki ama niçin? Yeni bir araştırmayla öpüşmenin tarihi bin yıl geriye gitti. Tam 4500 yıldır kayıtlı ve belgeli şekilde sevgililerimizin dudaklarına romantik öpücükler konduruyoruz. Yahuda bile Hz. İsa'yı bir öpücükle çarmıha gönderdi. Öpüşmenin 100 bin y…

Gelecek gelmiş olabilir mi? ChatGPT'nin yeni sürümü yapay zeka çalışmalarında bir sonraki adımın öncüsü mü? Klavyelerin ortadan kalkacağı, ses ve görüntünün hakim olacağı bir döneme mi giriyoruz? Bu bölümde hafta içinde tanıtılan ChatGPT4o'nun hayatımızda nasıl bir değişikliğe yol açacağını anlattım. Multimodel Large Language Model denilen (MLLM) d…

Bu bölüm ortak bir bölüm. Hem Olsun O Da İyi'de, hem de Yeni Haller'de yayımlanacak. Ortak yayın olmasının nedeni hikayenin için de benim de olmam. Çocukluğumda Duyu Bütünleme Bozukluğu'yla uğraşmışım. Ama o zaman ne böyle bir rahatsızlık biliniyordu, ne de psikologlara danışmak bu kadar yaygın bir refleksti. Kendi tecrübelerimden yola çıkarak size…

Yeni Haller yeni bir bölümle karşınızda. Bu bölümde kedileri konuşuyoruz. Yakın zamanda yapılan bir çalışma kedilerin negatif duygularını anlamakta güçlük çektiğimizi ortaya koyuyor. Böyle olunca da bazen onların evdeki hallerini "tuhaf" buluyoruz. Oysa belki de bizlere bir şeyler anlatmaya çalışıyorlar.Hem kişisel tecrübelerimden, hem de araştırar…

mubi.io/hatir-gosterimler Yukarıdaki link’ten bölümün destekçisi MUBI’nin sinema seyircisiyle buluşturduğu Hatır filminin biletlerine ulaşabilirsiniz. Michel Franco’nun yönettiği Hatır / Memory 8 Mart’tan itibaren sinemalarda gösterimde olacak. Filmimiz Hatır olunca bölüm konumuz da hafıza, hatırlama, unutma üzerine olsun istedim. Bu bölümde dijita…

Bu bölümde size ABD ve Kanada'da hayatı kabusa çeviren bir uyuşturucu hikayesi anlatıyorum. Hani bazı haber görüntülerinde zombi gibi duran, iki büklüm kollarını aşağıya doğru sarkıtan insanlar görüyorsunuz ya... İşte onların hikayesi... Fentanil 1960'larda ortaya çıkan çok güçlü bir ağrı kesici aslında. 90'larda sıkça reçete ediliyor ve 2023'te ar…

Olsun, O Da İyi'nin ilk bölümü Poddy'nin özel izniyle Yeni Haller kanalında... Bu içeriği beğenirseniz Poddy uygulamasını telefonunuza ücretsiz indirip dinlemeye başlayabilirsiniz. Şu anda Poddy'de altı bölüm sizleri bekliyor. Her pazartesi yeni bir bölüm ekleniyor. Poddy'yi ücretsiz olarak buradan indirebilirsiniz. Eray Özer'e ulaşmak için: https:…

Bugün 13 Şubat Dünya Radyo Günü. Ayrıca Yeni Haller de 4 yaşında! Yeni Haller'e 2020'nin 14 Şubat'ında başlamıştık. Bu gece itibarıyla 4 yaşına bastık. Böyle bir günde size radyonun tarihini anlatmak istedim. Açılışta sizleri bir de sürpriz bekliyor! Şaşırmayın. :) Bu bölümde Dünya ve Türkiye radyolarının gelişim tarihini, radyonun nasıl çalılştığı…

Selamlar, Bu özel bölümde Anayasaların tarihinden yola çıkarak, neden önemli oldukları hakkında konuştum? Anayasaların arkasında yatan felsefi düşünce nedir? Neden değiştirilmez? Neden önemlidir? Bireysel hak ve özgürlüklerimiz için ne anlam ifade eder? Buyurun... Bir diğer podcast yayınım olan "Olsun, O Da İyi"yi Poddy üzerinden ücretsiz olarak di…

İnsanın görme duyusu neden kuşlar ve sürüngenler kadar gelişmiş değil? Herkül'ün köpeği Lübnan sahilinde deniz salyangozunu ısırınca ne oldu? Pembe neden dünyanın en eski rengi olabilir? Görme duyumuz içinde bulunduğumuz kültürden nasıl etkileniyor? Nesnelerin gerçekte bir rengi var mı? İnsan tarihte önce hangi renkleri kullanmaya başladı? Bu bölüm…

Yeni bölümde Pera yani Beyoğlu ile özellikle Asmalı Mescit Mahallesi'nin tarihini anlattım. Beyoğlu'nun adı nereden geliyor olabilir? Fatih Sultan Mehmet gemilerini Haliç'e nereden geçirerek indirdi? Sait Faik mahallenin işkembecisini niçin seviyordu? Sahiden mahalleye ismini veren bir mescit var mıydı? Küfürbaz imamın sonu ne oldu? Ve Neyzen Tevfi…

Bu bölümde sokak sanatçısı Banksy hakkında bir şeyler anlattım. En son bir hafta önce İsrail'i protesto için üzerine İHA'lar çizdiği "Stop" tabelasının birkaç saat içinde çalınmasıyla gündem oldu. Daha önce, müzayededeki bir resmini önceden yerleştirdiği bir mekanizmasıyla yok etmeye çalışarak insanları şaşkına çevirmişti. Londra'da bir sanat galer…

Astronomi ağırlıklı bir bölümle karşınızdayım. Geçen hafta Güneş'te son yılların en büyük patlamalarından biri gerçekleşti. Peki bu ne anlama geliyor? Daha büyüğü olursa ne kadar ciddi bir tehlikeyle karşı karşıya kalabiliriz? Bir ikinci başlıkta ise dünyamıza giderek yaklaşan ve "Şeytan Kuyruklu Yıldızı" olarak bilinen 12P/Pons-Brooks kuyruklu yıl…

Seçil Erzan'ın "fon vurgunu" haberlerinden sonra bu dolandırıcılık yönteminin babası kabul edilen Charles Ponzi ve Ponzi Şeması çok konuşuldu. Ben ise bu bölümde size Ponzi'ye de ilham veren bir dolandırıcıyı, ABD'de 1899 yılında bugünün parasıyla 43 milyon dolar vurgun yapan William "Yüzdebeşyüzyirmi" Miller'ı anlatmak istedim. Miller haftada yüzd…

Kararlarımızı sandığımız kadar rasyonel veremiyor ve pek çok sefer kestirmeden giderek, çeşitli kısayollar kullanarak, farklı yanılgılara düşerek ilerliyor olabilir miyiz? Yaşayan en önemli psikologlardan Nobel ödüllü Daniel Kahneman'ın "Beklenti Teorisi"ne göre tam olarak bunu yapıyoruz. Salus'un desteğiyle hazırlanan bu bölümde "Karar Verme Süreç…

OpenAI'da CEO Sam Altman'ın önce kovulup sonra daha güçlü bir şekilde geri dönmesi yapay zeka çalışmalarında bir kırılma noktası gibi değerlendiriliyor. Artık OpenAI'da çalışmaların güvenliğini denetleyebilecek yapıda bir yönetim kurulu yok. Bu işin felsefesine kafa yoran ve yapay zekayı kontrol altında tutmak gerektiğine inananlar gitti, yerlerine…

Değişime Güç Veren Hyundai'nin sunduğu bu bölümde insanın aklının almakta zorlandığı 5 icat hakkında konuşuyoruz. Parayla çalışan 2000 yıllık otomattan Descartes'ın zihnisinir kontak lens projesine... İskenderiyeli Heron, büyük Çinli mucit Zhang Heng, ünlü filozof Descartes... Ve mucidi bilinmeyen diğer icatlar... Buyurun zamanının çok ötesine geçe…

İstedim ki, 100. yılı idrak ettiğimiz bu özel günde Cumhuriyet fikri üzerine biraz düşünelim. Cumhuriyet düşüncesi dünyada ne zaman ve nasıl doğdu? Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet'i nasıl hayata geçirdi? Cumhuriyet felsefesi içerisinde hangi düşünceleri taşır? Bir Cumhuriyet'in olmazsa olmazları nelerdir? Tüm bunlar ve biraz da birlikte sesli düşü…

ING'nin sunduğu bu bölümde konumuz sosyoloji ve psikolojinin temel kavramlarından "Kendi Kendini Gerçekleştiren Kehanet" (Self-Fulfilling Prophecy) olgusu. Matematik problemlerini çözebilen "Akıllı At Hans"tan ayın 4'ünde kalp krizi geçirenlere... Koluna zehirli sarmaşık sürüldüğünü sanan Japon öğrencilerden 1,6 kilometreyi 4 dakikanın altında koşm…

Bilimsel bir teori olarak ortaya çıkan "kayıp kıta" nasıl bir süre sonra efsaneye dönüştü? Lemuria'nın lemurlarla ilgisi ne? Mu Kıtası'nın hikayesi neydi? Atatürk, Mu Kıtası'yla neden ilgilendi? Ve birkaç hafta önce haritası tamamlanan sekizinci kıta "Zealandia" nerede? Zealandia'nın yeni bir kıta olduğunu nereden biliyoruz? Hepsi bu bölümde... Pat…

Persler MÖ 400’de çölün ortasında buzu nasıl saklıyordu? Einstein buzdolabı yapmaya nasıl karar verdi? İlk buzdolapları bugünün parasıyla kaça satılıyordu? Osmanlı Sarayı’na bu kutusu ne zaman satın alındı? Bağırsaklarımızdaki yararlı bakterilerin azalmasıyla buzdolabı arasında nasıl bir ilişki var? Hepsi soğutmanın ve buzdolabının tarihini konuştu…

Nereden geldiler? Hangi etnik gruba aitler? Farklı görünümleri ve farklı kültürleriyle ne gibi zorlukları göğüslemek zorunda kaldılar? Rom’ları duymuş olabilirsiniz, keza Dom’ları da… Peki, Lom’ları biliyor muydunuz? Tarih boyunca gadre uğramış bir halkın, Romanların hikayesi… Ve bir de kısa açıklama: Yeni Haller'e ve serinin geleceğine dair... Pat…

Yapay zekayı konuştuğumuz iki bölümlük serinin deprem felaketi nedeniyle ertelediğimiz ikinci bölümünde, biraz daha soyut meseleler ve mevcut yapay zeka uygulamalarındaki deneyimlerimiz hakkında konuştuk. Chat GPT4 ve sonrasında bizi neler bekliyor? Algoritma bizi vasatın yüceltilmesine götürür mü? Dijital dünyadaki kimliklerimiz tehlikede mi? 00:3…

Hiç kimsenin sorumluluk almadığı, özür dilemediği, üstüne üstük failin mağduru azarladığı günlerde biz de özür üzerine söylenenlere bakalım dedik."Özür Sosyolojisi" gibi bir alanın varlığından böyle haberdar olduk. Nasıl ve hangi durumlarda özür dilenir? Özrün geçerli bir özür olması için nelere dikkat etmeli? Uluslararası ilişkilerde özrün önemi n…

Geçmişi ve bugünü kadar geleceğini ve etik tartışmalarını da konuşmak istediğimiz yapay zekayı iki bölümde anlatacağız. Bu ilk bölümde vakum tüplerden yapay nöron ağlarına, Turing’den Chatgpt’ye, bilinçten kültürün demokratikleşmesine, Pentagon’un DARPA’sından deep fake’e, Stephen Hawking’in deyimiyle insan uygarlığının en iyi ya da en kötü buluşu …

Antik Çağ’dan bugüne hava kirliliğini ve üzerimizdeki etkilerini konuştuk. Bin yıllık buzul katmanlarından, sanayii devrimine, hava kirliliğini kimyasal saldırı zanneden San Fransisco’lulardan Londra'ya çöken sise hava kirliliğini ele aldık. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre insanlığın %90’ından fazlası kirli hava soluyor. Dünyadaki tüm ölümlerin %4’ü iç…

Hayranı da çok, nefret edeni de. Uzun süredir devam eden Musk’ın Twitter’ın dümenine geçme süreci sona erdi. Twitter’ı hayatın her alanını kapsayan bir süper uygulamaya dönüştürmeye çalışan Musk’ın amacının ne olduğunu konuştuk. Bu çok tartışılan iş insanının, çok tartışılan bir sosyal medya uygulamasını almasını tartışalım dedik.…

Tanzanya avcı toplayıcılarının mikrobiyomundan homo erectus’a, ateşin icadından yapay ete, Çatalhöyük’ten fast-food’a, ürettiğimizin %40’ını kayıp ve heba ettiğimiz gıdayla serüvenimizi konuştuk. Geliştirdiği doğaya ve gıdaya saygı duyan teknolojilerle çözümün bir parçası olan Grundig’in katkılarıyla.…

İnsanlığın doğayla uyum içinde yaşadığı bir gelecek için çalışan WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) ile doğadan ve insandan yana ürünler sunan Reflect Studio işbirliği WWF Market, Yeni Haller'i sunar. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Deniz ve Yaban Hayatı Programı Müdürü Ayşe Oruç, Adana Akyatan’da sürdürdükleri deniz kaplumbağası korum…

Artı 1’in sunduğu bu bölümde ormanların yok olmasından soya yağına, iklim değişikliğinden Gılgamış destanına, sıcaklık dalgalarından saray kapılarına, tanrılardan kutsal kitaplara, cennetin kapısındaki ağaç sediri konuştuk. #semtlere+1yeşilWand Media Network tarafından oluşturuldu

Ağrılarına çare arayan bir İç Savaş Gazisi’nden Eisenhower’a, kola yarışlarından Sovyetler Birliği’ne, Noel Baba’dan şişe tasarımına, önce ABD’ye sonra dünyanın her yerine yayılan meşrubat hakkında konuştuk.Wand Media Network tarafından oluşturuldu

İnsanlığın doğayla uyum içinde yaşadığı bir gelecek için çalışan WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) ile doğadan ve insandan yana ürünler sunan Reflect Studio işbirliği WWF Market, Yeni Haller'i sunar. Bu bölümde Aslan balığından plastik kirliliğine, tropik iklime geçişten kaybolan deniz çayırlarına, karbon salınımından Blue Panda yelkenlisine,…

"Burnout/Tükenmişlik Sendromu" bir hastalık mı? Öyleyse tedavisi nedir? 1974'te literatüre giren kavramın daha öncesinde yaşanmamış olması mümkün mü? Peki o zamanlar bu duruma ne diyorduk? Bob Dylan’dan madendeki kanaryalara, kronik strese yakalanan tarih öncesi insanlardan dijital tükenmişliğe, Marx’tan Freudenberger’e, dizi setlerinden ofislere "…

Caretta caretta’dan yeşil deniz kaplumbağasına, kuluçkadan okyanuslara, ışık kirliliğinden yüzme coşkusuna, kabuğunun evriminden yuvalarının korunmasına 100 milyon yılı aşkın bir zamandır dünya denizlerini mesken tutan deniz kaplumbağalarını konuştuk. İnsanlığın doğayla uyum içinde yaşadığı bir gelecek için çalışan WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma …

İnsanlık ne zaman ve neden göçmeye başladı? "Göç" sadece insana özgü bir kavram mı? Göçe dair doğru sandığımız yanlışlar neler? Neanderthallerden Ukrayna savaşına, Aristotales’ten sumru kuşuna, deniz mahsullerinden sanayi devrimine, iklim krizinden demografiye insanlığın onbinlerce yıl önce başlayıp devam eden sonsuz yolculuğunu, göçü konuştuk.…

İçinden bolca sinema, biraz psikanaliz, biraz nostalji, biraz sanat, biraz da “kuzey” geçen özel bir bölümle karşınızdayız. MUBI işbirliğiyle hazırladığımız bu bölümde Joachim Trier’nin “Dünyanın En Kötü İnsanı” filmini, sinemayı, Nordik ülkelerini konuştuk. “Üyeliğim yok ki, ballandıra ballandıra anlattığınız filmi nasıl izleyeyim” diyenler için M…

Kardinal Mezzofanti’den M.I.T laboratuvarlarına, Kleopatra’dan Amerikalı bir halı temizleyicisine, nörobilimden dil öğrenme tekniklerine, yıkılan Babil kulesinin enkazından sağ çıkan çok dillileri konuştuk.Wand Media Network tarafından oluşturuldu

İzotoplardan bilim kurguya, savaş meydanlarından laboratuvarlara, Kongo’dan New York’a, Moskova’dan Hiroşima’ya, Einstein’dan bikiniye, dehşet dengesinden halı sahaya insanlığın kabusu nükleer silahları konuştuk.Wand Media Network tarafından oluşturuldu

Kimdir bu Rus Oligarklar? Nasıl zengin oldular? Sistemin açığını nasıl milyarlarca dolara tahvil ettiler? Bugün Rus lider Putin'le nasıl bir ilişki içerisindeler? St. Petersburg belediyesinden Londra’da şüpheli ölümlere, süper yatlardan cezaevi hücrelerine, Batılı finans odaklarından Avrupalı siyasetçilere Rus halkının üzerine basarak yükselen bir …