456. Nierzetelność w nauce i praktyce - dr Tomasz Witkowski, prof. dr hab. Tadeusz Kaleta

Wszechnica.org.pl - Nauka

Wieczór naukowy pt. „Nierzetelność w nauce i praktyce” odbył się w ramach inauguracji roku akademickiego Collegium Humanitatis. Warszawa, 18 października 2013 r. [50min]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/nierzetelnosc-w-nauce-i-praktyce/

Do czego mogą prowadzić błędy i zaniedbania naukowców? W co grają uczeni? Spotkanie otworzył prof. dr hab. Wojciech Pisula, założyciel Collegium Humanitatis.

W pierwszej części spotkania dr Tomasz Witkowski, przedstawiciel Klubu Sceptyków Polskich wystąpił z wykładem pt. „Nierzetelność w naukach humanistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem psychologii”. Przytoczył przykłady nieprawidłowo poprowadzonych badań i ich konsekwencje. Jedną z najbardziej znanych pomyłek badaczy (zresztą mającą swoje konsekwencje do dziś) jest teoria jakoby szpinak zawierał wyjątkowo dużo żelaza. Szczegółowe i rzetelne badania dowiodły, że szpinak nie zawiera żelaza więcej niż inne warzywa zielone, a wręcz żelazo zawarte w szpinaku jest słabo przyswajalne przez ludzki organizm.

W XX wieku w Niemczech na rynek wprowadzono lek dla kobiet w ciąży, które cierpiały na nudności. Badania przeprowadzono niezbyt dokładnie – jak powiedział dr Witkowski „popełniono kolejną nonszalancję”. W konsekwencji w Niemczech urodziło się około 15 000 dzieci z niedorozwojem kończyn górnych.

Wśród psychologów nie brakuje także słynnych fałszerzy, do których zaliczyć można Cirila Bardta. Wyniki jego badał przyczyniły się do reformy edukacji w Wielkiej Brytanii oraz rozwoju ruchów eugenicznych na świecie (eugenika to nauka badająca możliwości rozwoju osobników o dodatnich cechach dziedzicznych osiągniętych przez selekcję na drodze genetycznej. W praktyce eugenika działa w dwóch kierunkach: zapobiega rozmnażaniu się osobników z wadami genetycznymi i dąży do tworzenia korzystnych warunków dla rozwoju osobników o dodatnich cechach genetycznych). Eugenikę popierał psycholog Henry Gottard, który przyczynił się do rozwoju nazizmu w Europie. Przymusowe sterylizacje, testy na inteligencję dla migrantów z Europy były na porządku dziennym także w USA w latach 30. XX wieku. Na koniec swojego wystąpienia dr Tomasz Witkowski przytoczył pozytywny przykład rzetelnie przeprowadzonego badania, które udowodniło, że …szczury świetnie nadają się na poszukiwaczy min przeciwpiechotnych.

Prof. dr hab. Tadeusz Kaleta z Wydziału Nauk o Zwierzętach Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wygłosił komentarz do wystąpienia dr. Tomasza Witkowskiego. Przedstawił błędy, które naukowcy popełniają podczas badań nad zachowaniem zwierząt: np. „efekt obserwatora” (zwierzęta zmieniają swoje zachowanie, kiedy widzą że są obserwowane), antropomorfizm (czyli przypisywanie zwierzętom cech ludzkich), czy próby wprowadzania teorii genderowych. Jak potwierdził prof. Tadeusz Kaleta w świecie nauki o zwierzętach nie brakuje błędów i teorii, które dziedzinę tę „zachwaszczają”.

Zachęcamy także do obejrzenia wywiadu z prof. dr hab. Wojciechem Pisulą, założycielem Collegium Humanitatis, na temat psychologii zwierząt. Wywiad przeprowadził Piotr Szczepański z Fundacji Wspomagania Wsi.

Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/

https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/

https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia

https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka

https://wszechnica.org.pl/