27. Jak ludzkość zwalczyła ospę prawdziwą?

Crazy Nauka

Jednym z największych sukcesów ludzkości było wyeliminowanie ospy prawdziwej* - choroby zakaźnej, której straszne epidemie przez długie tysiąclecia aż do lat 70. XX wieku zabiły setki milionów ludzi na całym świecie.
Kres temu położyły masowe szczepienia. W 1980 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oficjalnie ogłosiła akt eradykacji, czyli całkowitej eliminacji ospy prawdziwej. To dziś jedyna spośród chorób zakaźnych, której udało się pozbyć z ludzkiej populacji.
Jak do tego doszło? Kim były ostatnie ofiary ospy prawdziwej? Kiedy po raz ostatni nawiedziła Polskę? I dlaczego wirusa ospy trzeba bezwzględnie trzymać pod kluczem?
W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki odwiedzimy starożytną Grecję, Amerykę w czasach konkwistadorów, XVIII-wieczną Anglię, Wrocław z 1963 roku, Indie sprzed 50 lat czy laboratorium mikrobiologiczne w USA w czasach współczesnych.
*nie należy jej mylić z ospą wietrzną, chorobą zakaźną dużo mniej groźną od ospy prawdziwej, na którą wciąż choruje wielu ludzi
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie: https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 A oto źródła, z których korzystaliśmy, przygotowując ten podcast:
Historia ospy prawdziwej:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC281588/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35143880/
https://www.jstor.org/stable/293979?origin=crossref
https://journals.asm.org/doi/pdf/10.1128/mr.47.4.455-509.1983
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277379118307261
https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Jenner
https://books.google.pl/books?id=ECRnmrTVv9YC&pg=PA374&dq=%22Rahima+Banu%22&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=%22Rahima%20Banu%22
https://en.wikipedia.org/wiki/Rahima_Banu
https://en.wikipedia.org/wiki/Ali_Maow_Maalin
https://www.bbc.com/news/uk-england-birmingham-45101091
https://ourworldindata.org/smallpox#number-of-smallpox-cases
https://www.nature.com/articles/nature.2014.15526
Eradykacja ospy prawdziwej:
https://www.who.int/news-room/events/detail/2020/05/08/default-calendar/commemorating-the-40th-anniversary-of-smallpox-eradication
https://www.npr.org/2022/05/20/1099830501/smallpox-covid-vaccine-eradication-who
Ospa we Wrocławiu:
Książka “Variola Vera” Zbigniewa Hory, wyd. Ossolineum 1982
https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35762,2964110.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Epidemia_ospy_prawdziwej_we_Wroc%C5%82awiu
Szczepionki przeciw ospie prawdziwej i małpiej ospie:
https://www.gov.pl/web/zdrowie/malpia-ospa--najwazniejsze-informacje
https://on.nyc.gov/JYNNEOS-faq-po
https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionka-przeciw-ospie-prawdziwej-chroni-przed-ospa-malpia/
Nasze wideo nt. ospy prawdziwej:
https://youtu.be/bzTTugS1zys
Nasze artykuły o ospie prawdziwej i szczepieniach:
https://www.crazynauka.pl/ospa-prawdziwa-setki-milionow-jej-ofiar-i-ostatnia-z-nich-janet-parker-mija-40-lat-od-eradykacji-choroby/
https://www.crazynauka.pl/epidemia-ospy-prawdziwej-we-wroclawiu-dzis-mija-55-lat/
https://www.crazynauka.pl/jak-zwalczono-choroby-zakazne-w-prl-i-dlaczego-wkrotce-nie-damy-sobie-z-nimi-rady/