Hastaları LP Sonrası Baş Ağrısından Nasıl Koruyabiliriz ?

Acilci.Net - Ses ve Video Tüm Bölümler

Herkese yeniden merhaba. Bu yazımda lomber ponksiyon (LP) sonrası gözlenen baş ağrısından bahsedeceğim. Keyifli okumalar. Uluslararası rehberlere rağmen LP yapılış şekli farklılıklar gösterebilmektedir. Baş ağrısı, hastaların %3,5 ila %33'ünde gözlenen, LP'nin en sık görülen komplikasyonudur. LP sonrası baş ağrısı konusunda sık sorulan sorulara cevap arayan bir makale bize bu konuda yardımcı olabilir.​1​ Kadınlar LP sonrası baş ağrısına daha yatkın mı? (Tartışmalı) Beş yüz bir hastayı içeren bir çalışmada, kadınlarda gözlenen LP sonrası baş ağrısının erkeklerden daha sık olduğu görülmüş. Rölatif risk 2,58 (95% GA, 1,39-4,87) (p=0,003). Fakat bu çalışma dışında bunu destekleyecek bir çalışma bulunamamıştır. Bunun sebebinin ise yaş, kilo, komorbid hastalıklar gibi değişkenler olabileceği düşünülmüştür.​2​ Zayıf olmak LP sonrası baş ağrısı için risk faktörü müdür? (Tartışmalı) Bir çalışmada BMI<20 olan hastalarda LP sonrası baş ağrısı riskinin belirgin şekilde arttığı görülmüş.​2​ Ayrıca başka iki çalışmada da BMI<25 olan hastalarda riskin arttığı gözlenmiş (OR 3,26). Bu çalışmalara rağmen bu sorunun tartışmalı olarak değerlendirilmesinin sebebi ise son zamanlarda bunu destekleyecek çalışmanın olmaması ve daha fazla araştırma gerekmesi olarak gösterilmiştir. Yenidoğanlarda ve çocuklarda LP sonrası baş ağrısı oluyor mu? (Evet) Klinik teşhis zor olsa da infantlarda da yetişkinlere benzer oranda LP sonrası 24 saat içerisinde baş ağrıları oluyor. Ayrıca bulantı, boyun ağrısı, bulanık görme şikayetleri de olabilmektedir.​3​ Artan yaş LP sonrası baş ağrısından koruyucu mudur? (Evet) On binden fazla kişi üzerinde yapılan çalışmada LP sonrası baş ağrısı insidansı 60 yaş üzerinde %5'den az iken, gençlerde %15'den fazla görülmüş. Kronik baş ağrıları olan hastalarda LP sonrası baş ağrısı daha mı sık görülür? (Tartışmalı) Yapılan bir çalışmada migreni olan hastalarda kontrol grubuna nazaran LP sonrası baş ağrısının daha az olduğu görülmüş. Buna karşılık 23 merkezden 3686 hasta ile yapılan çalışmada ise orta düzey kronik baş ağrıları olan hastalarda OR 1,76, şiddetli kronik baş ağrıları olan hastalarda ise OR 2,65 olmak üzere LP sonrası baş ağrısının arttığı görülmüş. Ayrıca yapılan bir çalışmada daha önce LP sonrası baş ağrısı olan hastalarda bu durumun sonraki işlemlerde de riskinin arttığı bildirilmiş. Altta yatan hastalıklar ve kullanılan ilaçlar LP sonrası baş ağrısını etkiler mi? (Hayır) Altta yatan hastalıklar ve LP sonrası baş ağrısı ile ilgili çok sayıda çalışma yapılmış fakat anlamlı fark bulunamamıştır. Sadece bir çalışmada demansın LP sonrası baş ağrısından koruyucu olabileceği bildirilmiş. İlaç kullanımıyla ilgili olarak ise bu zamana kadar sadece aspirin kullanan hastalar üzerinde 274 hastada tek merkezli retrospektif kohort çalışması yapılmış ve bu çalışma ile aspirin kullanan hastalarda rölatif riskin azaldığı belirtilmiş. Atravmatik enjektörler LP sonrası baş ağrısından korunmada etkili mi? (Evet) Yapılan çalışmalarda keskin uçlu enjektörlerle yapılan LP sonrası bos sızıntısının sivri uçlu olmayan enjektörle yapılanlara oranla 5 kat fazla olduğunu göstermiş. İki büyük meta analizde (17.000 ve 21.000) keskin uçlu enjektör ile atravmatik enjektör arasında LP sonrası baş ağrısı açısından atravmatik enjektörle yapılan LP sonrası baş ağrısının daha düşük oranlarda olduğu bildirilmiş. Kullanılan enjektörün çapı LP sonrası baş ağrısı üzerinde etkili midir? (Tartışmalı) Yapılmış büyük çaplı ve çok sayıda çalışma olmasa da yapılan tek merkezli prospektif randomize kontrollü çalışmada enjektör çapı ile LP sonrası baş ağrısı riskinin azaldığı görülmüş. LP işleminin yapılış şeklinin LP sonrası baş ağrısı oluşumunda etkisi var mıdır? (Tartışmalı) Açıklığı lateralde olan ucu künt atravmatik enjektörle yapılan işlemlerde enjektörü çekmeden önce lateraldeki açıklığı kapatmanın, duradaki yaralanmaları ve bos sızıntısını azalttığı görülmüş. Fakat sonuçlar tartışmalıdır.