Bir ay önce Los Angeles’ta birkaç büyük yangın çıkmış, yaklaşık 4 tane Kadıköy büyüklüğünde yer yanmıştı. Sosyal medyada, sigorta şirketlerinin dahil olduğu birtakım komplo teorileri yayıldı ama bence işin altında daha ilginç bir şey var: Zamanında halk adına, halk için alınmış bir kararın, iklim değişikliğinin de ittirmesiyle, tamamen geri tepmesi…

21 Ocak günü Kartalkaya'daki Grand Kartal Otel yangınında kaybettiğim eski bir dostumun anısına bazı rastgele düşünceler. Bölümün ikinci yarısı da zırt pırt getirilen yayın yasakları hakkında. O kısımda bahsi geçen fotoğrafın adı: Falling Man. 11 Eylül ses kaydı da buradan alıntı. See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Priva…

"Senin bir çocuk vardı, noldu ona" diyenler, ve demeyenler, ben orada yokken benle konuşmaya çalışmayan aklı başında insanlar, hepinize mutlu bir sene diliyorum. Bu bölümün başında, 3 sene önceki "Anti-Natalizm" bölümlerindeki içeriğin kısa bir özeti var, sonra babalık hakkında bazı sıkça sorulan sorular, en sonda da örnek bir baba olduğuma dair bi…

Selam fularsızlar. Bugün birtakım uzak mesafe arkadaşlık hikayeleri var ve çıkarmanız gereken hiçbir ders yok, ne güzel rahat olun. Konular: (00:04) "Halen bazen hiç konuşmayız" -Ron Swanson (02:09) Nişan olmayan nişan (05:35) Devremülk yaşam (08:28) Psikopat arkadaş (15:07) Patreon teşekkürleri See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and C…

Kim haklı, kim suçlu? Öyle binlerce sene geriye gitmeye gerek yok, Hamas iktidara geldiğinde Filistin meselesi yaklaşık 60 senelikti. Bugün dört dönüm noktasından bahsedeceğim: İngiliz mandası, İsrail'in kuruluşu, İsrail'in sınırlarını genişletişi ve gerçekleşmeyen bir barış süreci. Elbette bu dönüm noktalarını ben seçtim ve kendime göre yorumladım…

Selam fularsızlar. Son 1 senede Ortadoğuda olanları özetlemeye devam. Bugünkü konular, İran'ı doğrudan dahil eden gelişmeler (konsolosluk saldırısı, Haniye ve Nasrallah suikastleri, patlayan Hizbullah telsizleri, karşılıklı roketleşmeler) ve biraz da büyük resim (nükleer tesisler, petrol dengesi, Çin'in planları, İsrail Lobisi). Gelecek bölümde Fil…

Hamas’ın İsrail’e sızıp 1200 kişiyi öldürdüğü saldırının üstünden tam 1 sene geçmiş. Bir yandan sanki daha geçen ay olmuş gibi geliyor, bir yandan da arada 10 senelik şey yaşanmış gibi… Onbinlerce Filistinli öldürüldü, 1 milyondan fazla Lübnanlıı evini bırakıp göçtü, sayısız suikast gerçekleşti, filmlerde bile görmediğimiz istihbarat harekatları ol…

Selam fularsızlar, ne zamandır geyik yapmamıştık. Madem Yapay Zeka serisini bitirdik, bir yaz bölümü yapalım. Tatil anılarından ve çukur doldurmaktan başlayıp yine bir takım entel kuntel çıkarımlarda bulunacağız, elimde değil ------- Podbee Sunar ------- Bu podcast, Garanti BBVA Yatırım eTrader hakkında reklam içerir. Yatrım stratejilerinizi bir üs…

Doğruluk, zeka ve mizah hakkında üfürelim. Yapay zekanın cevaplarını nasıl teyit edebiliriz? Gerçekten ne kadar zekiler, Turing Testi anlamlı mı, başka ölçütler var mı? Bu işin geleceği büyük dil modelleri midir? ------- Podbee Sunar ------- Bu podcast,Hiwell hakkında reklam içerir . Pod15 kodumuzla Hiwell'de tüm seanslarda geçerli %15 indirimi kul…

Sentetik verilerle dolu bir dünya nasıl olur. "İnsanlık bir gün yok olup giderse, bizden geriye kalan, bir modelin devasa matrislerinden birinin köşesindeki sayılar olacak." ------- Podbee Sunar ------- Bu podcast,Hiwell hakkında reklam içerir . Pod15 kodumuzla Hiwell'de tüm seanslarda geçerli %15 indirimi kullanmak için Hiwell'i şimdi indirin. . 1…

Nihayet geldik ChatGPT'nin temelindeki modele. Hafıza sahibi ağlardan (LSTM) bugün her yerde kullanılan transformer mimarisine geçişi anlayacağız. Kilit kavramlar: Word embedding ve attention mekanizması. . Konular: (00:04) Kartopu Dünya Hipotezi (00:55) Tekrar: Geri besleme (02:15) Kısa dönem hafıza (04:30) LSTM (05:57) Token (07:40) Matrix (08:50…

İlk chatbot Eliza'dan beri, NLP (doğal dil işleme) alanındaki genel gelişmeler. Watson ve Siri'den bahsettikten sonra ta 2017'ye, Google Translate'in değişimine kadar geliyoruz. Bir sonraki bölümde de GPT modelini tamamen anlayacağız . Konular: (00:04) Google'ın kovduğu mühendis: "Yapay Zeka bilinçli" (03:24) Georgetown - IBM Deneyi (04:04) Çin Oda…

Yapay zeka serimizin beşinci bölümünde sinir ağlarının eğitimine odaklanıyoruz. İşin detayına gireceğiz ve üç önemli kavram göreceğiz: Kayıp fonksiyonu veya hata fonksiyonu hatayı azaltmanın bir yöntemi olan gradient descent ve onun etkili biçimde uygulanmasını sağlayan backpropagation tekniği. . Konular: (01:53) Cost function (05:01) Gradient desc…

Yapay zeka serimizin dördüncü bölümü. Önce ilk 3 bölümün geniş bir özeti, sonra da 1940lardan bu yana, yapay zekanın en gizemli kolu olan sinir ağlarının gelişimi. . Konular: (01:17) Amacımız (04:36) Neden Tavsiye Sistemleri (06:01) Neden Sinir Ağları (10:25) Yapay Nöron (12:27) Akıllı Termostat (13:38) Lineer Sınıflandırıcılar (14:49) Hebbian Öğre…

Allianz Türkiye üç sporcumuzun ana sponsoru olmuş (Mete Gazoz, Merve Dinçel, Sümeyye Boyacı). Aradım, ben hepsini teke tekte yenerim dedim, bana da sponsor oldular bu bölümlük. Bugün Olimpiyatlardaki ve Paralimpik Oyunlardaki hiç anlamadığım ve bana acayip gelen sporlar hakkında cahil cahil konuşacağım. Bir yandan da büyük uluslarlarası eskrim komp…

Yapay zeka serimizin üçüncü bölümündeyiz. Geçen seferde oyunların güvenli sınırlarından çıkmış, tavsiye sistemlerinin karışık dünyasına girmiştik Youtube örneği üstünden. Buradan devam ediyoruz. Fularsız Entelliki dinlediniz, sevdiniz, sevdiğinizi ona söylediniz, o da sizden hoşlandı, seviyeli bir ilişkiniz var. Şimdi sistem size magazin haberleri …

Uzun süre kendisinden söz edilmeyen mübadele, seksenli, doksanlı yıllarda yeniden hatırlandı. Pek çok yazar, sanatçı “Aslında benim ailem de Yunanistan’dan geldi” diyerek kendi göç hikayesini anlattı. Sadece hikayeler anlatılmadı, karşılıklı ziyaretler de düzenlendi. Çünkü 90’lı yıllar Türk toplumunda Kürt sorunu ile birlikte uyanan bir kimlik aray…

Mübadiller için 20’li ve 30’lu yıllar yollarda geçmiş desek yalan olmaz. Bir şehirden diğerine, bir kültürden bir başkasına geçerken sadece manevi değil, maddi kayıpları da oldu. Mübadilken muhacir de olan bu aileler, onlara hep geldikleri yerleri hatırlatan hatıraları da yanlarında taşıdılar. Sadece anı olsun diye değil, onlara güç versin, kökleri…

1923 yılının Kasım ayında fiilen başlayan nüfus mübadelesi ile 1 milyon 200 binden fazla Ortodoks, Anadolu’dan Yunanistan’a, yarım milyona yakın Müslüman da Yunanistan’dan Anadolu’ya göç etmek zorunda kaldı. Mübadelenin özünde aslında etnik köken değil, dine dayalı bir homojenleştirme isteği yatıyor. Zira mübadiller arasında hiç Türkçe bilmeyen Müs…

30 Ocak 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak imzalanan bir sözleşme ile Ege’nin birbirine kardeş sanılan iki yakası büyük çaplı bir nüfus değiş tokuşuna şahitlik etti. On dokuz maddeden oluşan sözleşme gereği, 1 Mayıs 1923 tarihi itibarıyla Türkiye topraklarındaki Rum/Ortodoks nüfus ile Yunanistan topraklarındaki Türk/Müslüman nüfus a…

Selam Fularsızlar. Yapay zeka serisine makine öğrenimiyle (machine learning) devam ediyoruz. Bu terim Arthur Samuel'in icadı. 50'lerde tasarladığı dama programı, pekiştirmeli öğrenme (reinforcement learning) yönteminin ilk uygulamasıydı. Konuyu buradan alıp modern tavsiye sistemlerine getireceğiz (recommendation systems). Youtube (youtube) sizin be…

"Üzgünüm Dave, korkarım bunu yapamam." 2001'de doğanlar neredeyse erken emeklilik kazanacaklar, hala ortada HAL 9000'ler yok. Neden eski yapay zeka tahminleri aşırı iyimserlerdi? Bugünkü tahminlerin farkı ne? Fularsız Entelliğin önümüzdeki bölümlerinde bu sorulara cevap arayacağız. Epey detaya da gireceğiz. “Ay ben bu işlerden hiç anlamıyorum” diye…

Seçim yorumlama işini “siyaset bilimi”nden ziyade “eğlence sektörü”nün bir parçası olarak görürseniz rahat ederseniz Konular: Avusturya övme şenlikleri Halkın yarısı 3 senedir tatile çıkmamış "Size devleti tanıtacağız" Sonuca bakıp hipotez uydurmak bilimse hepimiz Einstein'ız. Moral bozucu: Emeklilerin seçime etkisi Moral yükseltici: Muhalefet kuru…

Her Umut Ortak Arar kitabının yazarı, Nasıl Olunur ve Yemekte Bile Yemek Konuşuyoruz podcastlerinin yaratıcısı Nilay Örnek ile geçen sene yaptığımız ama benim bir türlü yayınlayamadığım daldan dala sohbet. İyi Pazarlar Konular: (00:04) Utanç bölümü (01:50) İnsanları merak etmek (03:05) Yazılı hafıza (04:30) Her Umut Ortak Arar (04:53) Narmanlı Han …

Binlerce yıldır Tanrıyı oynuyoruz. Daha yazı yazmayı bilmediğimiz zamanlardan beri, etrafımızdaki ekinleri ve hayvanları yapay seçilimle değiştiriyoruz. Ama artık oyunun kuralları değişiyor. Plan şu: Önce genetiğin aşırı kısa bir tarihi. Sonra, mucitlerine Nobel kazandıran CRISPR’ın anlam ve ehemmiyeti. Sonra da etik tartışmalar. Keyifli dinlemeler…

Selam fularsızlar. MÖ 396 olimpiyatlarında at arabası yarışlarını Spartalı bir prenses kazanmış. Hem de iki defa üstüste. Oradaki Zeus tapınağının girişine bronz heykelini diktirip altına "bu yarışı ilk kazanan kadın benim, deal with it" yazdırmış. Ondan tam 23 asır sonra Atina'da yeniden başlayan modern olimpiyatlarda yarışan kadın sayısı ise 0 id…

"Fakirin nükleer silahı, biyolojik silahlardır." Bugün tarihte biyolojik savaş örneklerini, sızıntıları ve yeni teknolojilerin yaratacağı riskleri konuşuyoruz. Konular: (00:04) Amerithrax (02:39) Şarbon: Kusursuz Silah (03:57) Bruce Ivins (07:39) Biyolojinin ayağa düşmesi (08:23) Salgınlar artıyor, risk azalıyor (11:33) Kefe kuşatması ve Kara Veba …

Önce Barbie filmi hakkında bir monolog, sonra da toplumsal cinsiyet eşitliği üstüne (sponsorlu) bir sohbetle normal yayın akışımıza kısa bir ara veriyoruz. Bildiğiniz gibi Türkiye, kadınların ekonomiye katılımında 156 ülke arasında 140. sırada. Orta düzey yönetici kadın oranı %16, üst düzey yönetici kadın olan şirketlerin oranı ise %3,9. Başlangıç …

Nükleer silahlar, tarihimizdeki ilk yapay varoluşsal tehdit. Bazı fizikçiler, ilk atom bombasının, önlenemez bir zincirleme reaksiyonla tüm atmosferi yakabileceğine ihtimal veriyorlardı. Bu gerçekleşmeyince onbinlercesi üretildi ve birçok defa yanlışlıka savaşın eşiğine gelindi. Bugünkü durum nedir, bir savaş çıkarsa etkisi tam olarak ne olur? Tüm …

Şu ana kadar yaşamış 110 milyarı aşkın insandan neredeyse hiçbiri dünyayı yok etme gücüne sahip değildi. Sultanlar sultanı, Tanrının kırbacı, gecelerin yargıcı, kim olursanız olun. Ama 20.yy'da bir avuç insan, tarihimize nokta koyacak güce kavuşmaya başladı. Hayatlarının belli bir anında, “bunu yaparsak acaba tüm insanlığı tehlikeye atar mıyız” diy…

6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin birinci yıl dönümünde Orkun Yeşim, afet bölgesine son bir kez bağlanıyor. Dört Kulak: Deprem serimizin finalinde, Hatay’daki kadın dayanışması etrafında devam eden faaliyetleri Rimmen Kadın Kooperatifi ve Mara El Sanatları Atölyesi’nden Gizem Güzel, Gamze Aslan ve Aylin Ay anlatıyor.…

Neden bokböcekleri hakkında, insanlığın yokoluşu hakkında olduğundan çok daha fazla makale var? Selam Fularsızlar, bugün Varoluşsal riskleri anlamakta zorlanıyoruz. Psikolojimiz, edebiyatımız, kısa vadeli ekonomik ve politik çıkarlarımız, bizi bu konularda gerçekçi olmaktan alıkoyuyor. Peki profesyoneller ne düşünüyorlar, Elf gözleriyle ufukta hang…

Selam Fularsızlar: Gelecekte yaşayacak insanların da hakları var ve bu insanlardan çok olacak, çünkü gelecek çok büyük. Öyleyse insanlara yardımla ilgilenen herkes, işin gücünü ve bugünün sorunlarını bırakıp, uzun vade potansiyelimizi korumaya ve maksimize etmeye odaklanmalı mı? Bugün uzun vadeciliği masaya yatırıyoruz. Gelecek hakkında epey üfürec…

Selam Fularsızlar. Effective altruism veya etkili altruizm denen akımın amacı, hayır işlerine bakışımızı kökünden değiştirmek. Sadece ona değil, topluma faydanıza bakışı değiştirmek. Aristolar, Marxlar, Rockefellerlar, robotlar havada uçuşacak. Fularsız Entelliğin yeni yılına biraz geç giriş yapıyoruz ama sağlam bir giriş yapıyoruz. (Sonraki bölüm …

Selam fularsızlar, bugün altruizm serisine kısa bir ara veriyoruz ve sürdürülebilirlik kavramına, BM hedeflerine, bu hedeflere neden ulaşılamadığına, Venedik'e gelen 20 milyon turistle başa çıkmanın yollarına, cennet vatan Singapura ve Ayvalık'ta bir köye bakacağız. . Konular: (00:06) Singapur övme şenlikleri. (04:05) BM Milenyum Hedefleri (05:10) …

Neden anneanneler, babaannelere kıyasla torunlarına daha düşkün? Vampir yarasalar birbirleriyle kan paylaşmadan önce neyi kontrol ediyorlar? Fedakarlık, onu yapan bireyin genlerinin yayılmasını önlüyorsa, nasıl yaygınlaşmış? Niye bu kadar iyi insanlarız? Hayatın amacı, milyar yıllık genler için 3D fotokopi makinesi olmak mı? . Konular: (00:04) Hika…

Kahramanmaraş depremlerinin üzerinden 10 ay geçmesine rağmen, bölgedeki sağlık hizmetleri eski haline dönmüş değil. Orkun Yeşim, Dört Kulak: Deprem serisinin bu bölümünde Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde hekimliğe devam eden Dr. Serkan Nural ve Hatay Tabip Odası Başkanı Dr. Sevdar Yılmaz ile deprem bölgesindeki çalışma koşulları ve öncelikli…

Gerçek anlamda karşılıksız iyilik mümkün mü, yoksa her iyiliğin eninde sonunda bencil bir amacı mı var? . Konular (00:04) Louis CK: "Her gün arabamla insan öldürüyorum" (00:53) Peter Singer: Kıtlık, Zenginlik ve Ahlak (02:26) Altruism - Özgecilik (03:24) Sevap (04:38) Psikolojik ve biyolojik altruizm (05:31) Doğamız bencil mi? (07:37) İyilikte ayrı…

Yapay zeka denince bugün akla gelen ilk isim olan Sam Altman, geçenlerde kendi kurduğu şirketten sorgusuz sualsiz kovuldu ve birkaç çalkantılı gün sonunda, kendisini kovanları kovdurarak geri döndü. Eğlenceli bir pembe dizi gibi ama yüzeyin biraz altını kazıyınca ortaya çıkan tablo beni endişelendirdi. Esas kavga kişiler arasında değil, etik kaygıl…

Seri finali. Aylar önce ekonomi yaz kursu diye başladık, davranışsal bilimlere teşhisi koyup çıkıyoruz. Kötü bir sistemin teşvik ettiği sahtekarlıklara karşı mücadele eden "isimsiz" kahramanların içiçe geçmiş hikayeleri. En sonda da genel bir seri özeti. Hepsini dinlediğiniz için teşekkürler, umarım zamanınıza değmiştir. Kaynaklar aşağıda (sırf bu …

Davranışsal ekonomi balonunu şişirdik şişirdik, artık indiriyoruz. Çeşit çeşit sahtekarlıktan oluşan bir dedektiflik hikayesi oldu. İki başrol oyuncumuz var, ben de finali iki kısma ayırdım: Bugünkü kısım Dan Ariely'nin dürüstlük çalışmalarına odaklı. Aynı zamanda tekrarlanabilirlik krizi üstünden bilimin nasıl düşe kalka ilerlediğini de göreceğiz.…

Merhaba fularsızlar, bir bonus bölüm bu: Kemal Derviş’in Cumhuriyetin 100. yılı üstüne eski bir konuşmasıyla başlıyoruz, başka ülkelerdeki 100. yıl kutlamaları ve ulusal bilinç kavramıyla devam edip, sonunda cumhuriyetin benim için anlamını paylaşıyorum: İnsan gibi yaşamayı birilerinin lütfu olarak değil, birtakım sorumluluklar karşılığında bir vat…

Bugün, işin mühendisliğine ve pazarlamasına dünya kadar para gömmüş ama kullanıcı tecrübesine pek kafa yormamış uygulamalardan şikayet edeceğim. Ve şunları öğreneceğiz: Ortalama kullanıcı diye bir şey yok. İşiniz kumar değilse, kimseyi gereksiz yere belirsizlikte bırakmayın. İnsan, zamanı sıkıntı cinsinden ölçer. Tamamen algıya yönelik ufak değişik…

Dört Kulak’ın dokuzuncu bölümünde Orkun Yeşim, 6 Şubat depremlerinin ardından bölgenin sesini duyurmaya çalışan iki gazeteciye bağlanıyor. Adıyaman’da Haber gazetesinin sorumlu yazı işleri müdürü Ömer Karakuş’tan yerel gazetecilerin bölgede devam ettirdikleri habercilik faaliyetlerini, Voys Media kurucu ortağı Murat Baykara’dan bağımsız gazeteciler…

Şarap koleksiyonları, sağlık sigortaları, müzayedeler, at yarışları, restoranlarda çay ikramı, organ bağışları ve pisuardaki sinekler... Bugün de psikoloji + ekonomi dolu bir bölümümüz var, ilime bilime doyacağız. Geçen haftanın merkezi figürleri Kahneman ve Tversky idi, bu hafta başrolünde 80'lerden beri araştırmalar yapan, 2008'deki Nudge kitabıy…

“Ekonominin temeli, hatta tüm sosyal bilimlerin temeli, görülüyor ki psikolojidir." -Vilfredo Pareto, 1909 Selam fularsızlar. Çok sevdiğim bir konuya geldik, teknik olarak "Yaz Kursu" serisinin devamı ama kendi başına da düşünülebilir. 70'lerden beri hayatımızın her yönüne etki eden davranışsal ekonominin (aslında tüm ekonomi zaten davranışsaldır) …

Selam fularsızlar. Programda ufak bir değişiklik yapıp Yaz Kursu'nu 3 gün ertelemem gerekti, bugün iş dünyasıyla ve teknolojiyle haşır neşir bir konuğum var, Vodafone Türkiye'de Bireysel İş Biriminden Sorumlu İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Meltem Bakiler Şahin. Yapay Zeka kullanımı ve yasal düzenlemeleriyle başladık, metaverse, her şey için arayüz o…

Krizlerde ruj satışı artar mı? Neden tenini beyazlatmak için kadınlar sülük kullandılar? Selam fularsızlar. Kişisel bakım üstüne bir içerikle karşınızdayım. Yaz kursuna biraz ara verdik, ama çok da değil, zira konuyu toplama kamplarından alıp yine ekonomiye bağlayacağız bir şekilde, arada bir yerde de Roma'ya ve Orta Çağ'a uğrayıp entellik turumuzu…

Selam fularsızlar! Tekelci rekabeti ve oligopoliyi anlamak için bugün patentlerin, 2008 krizinin ve sigara lobisinin tarihine dalıyoruz . Konular: (00:04) Özet. (01:28) Monopolistik rekabet. (03:10) Patentler. (07:32) Oligopol. (10:17) 2008 Krizi ve "moral hazard". (16:23) Sigara Lobisi ve Tutsak İkilemi. (25:58) "You've come a long way baby". (27:…

Dört önemli rekabet modelinden ilk ikisine bakıyoruz: "Kusursuz rekabet" ve monopoli. Birçok örnek kullandım ama en ilginç soru: Monopoliler rekabet için faydalı olabilirler mi? Her zamanki gibi tüm kaynaklar aşağıda, iyi eğlenceler. . Konular: (00:05) Karadul örümcekleri. (01:10) Önceki bölümün özeti. (02:15) Kusursuz rekabet. (04:38) Ağ Etkisi. (…