Dr. Kerim Has: Putin, Kremlin’deki Karabağ masasıyla kime, ne mesaj verdi?

Ahval

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Ocak’ta Kremlin Sarayı’nda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Nikol Paşinyan’ı ağırladı. İki ülke lideri, 10 Kasım’da imzalanan ateşkes anlaşmanın ardından ilk kez Kremlin’in çağrısıyla bir araya geldi. Üçlü zirve, taraflar arasında savaşı bitirmek için varılan anlaşmayı riske atan sorunları çözmek amacını taşıyordu. Putin, iki liderle hem ortak bir görüşme yaptı hem baş başa bir araya geldi. Görüşmelerin ardından liderler basının karşısına geçti ve imzalanan bildiriyi kamuoyuna duyurdu. Peki, Kremlin’deki Karabağ masası ve üçlü zirveden çıkan bildiri ile kime, ne mesaj verildi? Türkiye’nin masada yer almaması bir anlam ifade ediyor mu? Rusya uzmanı Dr Kerim Has, Moskova’dan programında bu soruların cevaplarını analiz etti. Kerim Has’a göre Moskova’daki zirveyle Rusya, Karabağ üzerinden Kafkasya’daki ulaşım hatlarını kendi kontrolüne almanın yollarını döşedi... “Türkiye sayesinde Azerbaycan, uzun yıllar hem NATO hem de Rus askerine aynı anda ev sahipliği yapacak tek eski Sovyet Cumhuriyeti oldu” görüşünü dile getiren Has, “Nahçıvan koridoruyla sadece Azerbaycan, Rus istihbaratı kontrolünde Türkiye’ye bağlanmış olmayacak, Rusya da Türkiye’ye ve müttefiki Ermenistan’a demiryoluyla erişim sağlamış olacak” ifadesini kullanıyor. Kafkasya’da bu saatten sonra oyun değiştirici asıl hamlenin, Türkiye’nin Ermenistan’la diplomatik ilişkilerini tesis edip sınır kapılarını açması olacağının altını çizen Rusya uzmanı, “Ama bunun için akıl ve strateji lazım” notunu düşüyor. Kerim Has, Putin’in Aliyev ve Paşinyan’la görüşmesinde Erdoğan’ın olmamasının nedenlerinin çok fazla olduğunu vurgularken, “Her şeyden önce Erdoğan, Rusça bilmiyor ve masa, Erdoğan’ın kapısında beklemeye alışık olduğu Kremlin’de” göndermesi yapıyor. Öte yandan Has, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, “Türk askerinin Karabağ'da nerede konuşlanacağı” sorusu üzerine verdiği yanıttaki çelişkiye dikkat çekiyor. Çavuşoğlu, “Ortak Gözlem Merkezi için yer belirlendi, konteynırlar geldi, inşaat başladı. İlk etapta 60 Türk, 60 Rus askerinin eşit sayıda olacağı bir merkez yapılıyor” iddiasını öne sürmüştü. Oysa Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ise bunun yarısı kadar bir askerden bahsediyordu. Kerim Has, “Çavuşoğlu’ya yalanlanmadığı günler sayısınca maaş ödenmesi lazım, dış politikaya zararı kapatılamaz ama ülke ekonomisi üzerinde oluşturduğu yük böylelikle bayağı hafifletilebilir” ironisi yapıyor. Has, ikinci part S-400 alımına ilişkin görüşmelere de değiniyor ve “Erdoğan’ın büyük güçler arasındaki sıkışıklığı sürdüğü müddetçe bu güçlere vermek zorunda kaldığı ‘siyasi rüşvetler’ de devam edecek, Rusya’dan yeni parti S-400 alımı da bu perspektiften değerlendirilmeli” yorumunu yapıyor. Son olarak yayında, Putin muhalifi Aleksey Navalni'nin zehirlenme iddiasıyla ölümden döndükten sonra şimdi de Almanya’dan Rusya’ya dönüşünü değerlendiren Has, “Bu dönüş, Kremlin’de siyasetin taşlarını yerinden oynatmaz, sadece Moskova’daki soğuk havayı biraz dağıtır” diyor.